Bij een ongezonde leefstijl denken we al snel aan veel eten en weinig
beweging. Maar ook het volgen van crashdiëten, het hebben van
chronisch stress, slaaptekort of werken in ploegendiensten kunnen een
ongezonde leefstijl veroorzaken. Vaak krijgen mensen adviezen als
“probeert u wat meer te bewegen, gezonder te eten” of “u zou echt iets
moeten afvallen”.
Was het maar zo eenvoudig! Mensen met
(ernstig) overgewicht zijn juist vaak ontzettend gemotiveerd om gezond
te eten, meer te bewegen en hun leefstijl aan te passen. Maar alleen
leefstijl aanpassingen zijn vaak niet genoeg.
Lees in dit
artikel welke opties er nog meer zijn.
Het ontwikkelen van (ernstig) overgewicht kan ook een hormonale
oorzaak hebben. Dit is bijvoorbeeld het geval bij een hypothyreoïdie
(trage schildklier) of het syndroom van Cushing (verhoogde spiegels
van het bijnierschorshormoon cortisol). Andere voorbeelden zijn het
polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS) bij vrouwen of hypogonadisme
(weinig geslachtshormonen) bij mannen. Ook na zwangerschap(pen) of na
de menopauze kunnen sommige vrouwen aankomen in gewicht.
Je huisarts is een goed eerste aanspreekpunt om dit te bespreken!
Je kunt ook aanleg hebben om overgewicht te ontwikkelen. We weten
bijvoorbeeld uit studies met tweelingen dat erfelijkheid voor obesitas
tussen de 40% - 70% zit. Naast aanleg, bestaan er ook monogenetische
vormen van obesitas, veroorzaakt door een mutatie in één gen. Deze
afwijkingen zijn zeldzamer en komen in minder dan 5% van de gevallen
voor. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij kinderen die al vanaf
jonge leeftijd obesitas ontwikkelen, waarbij ze onverzadigbaar lijken
en er vaak een opvallend verschil is met de rest van de gezinsleden.
Daarnaast kunnen bepaalde syndromen zorgen voor een verstoring in de
hormoonhuishouding wat invloed heeft op de eetlust. Een voorbeeld is
het Prader-Willi syndroom, een complexe genetische aandoening waardoor
kinderen onder andere een vertraagde stofwisseling en onverzadigbare
honger hebben.
Benieuwd of dit ook bij jou een oorzaak
kan zijn? Bespreek dit dan met je arts.
Het gebruik van bepaalde medicijnen kan gewichtstoename tot gevolg
hebben. Bekende voorbeelden zijn antidepressiva en bepaalde medicijnen
met corticosteroïden. Wat minder bekende voorbeelden zijn
inhalatiepuffers of antihistamine. Ook bij deze groep medicatie heeft
dit te maken met de aanwezigheid van corticosteroïden, een ‘zusje’ van
het stresshormoon cortisol. Wanneer iemand veel corticosteroïden
binnenkrijgt, kan dit zorgen voor een verhoogd cortisolniveau en een
toename van de eetlust. Gebruik jij medicatie en twijfel je over het
effect op jouw gewicht?
Bespreek dit dan met je arts.
Ook onze geestelijke gemoedstoestand kan veel invloed hebben op onze
eetlust. Waar de een bij impactvolle emotionele gebeurtenissen geen
hap meer door zijn keel krijgt, vindt de ander troost in eten. Dit
wordt ook wel emotie-eten genoemd.
Ook andere psychische
oorzaken, zoals depressie, angststoornissen, traumatische ervaringen
of langdurige stress kunnen invloed hebben op onze eetlust. Wanneer
wij angst of stress ervaren, wordt het hormoon cortisol geactiveerd,
het zogenaamde ‘stresshormoon’. Een van de effecten van een verhoogd
cortisolniveau, is een toename van onze eetlust waarbij we vaak de
voorkeur geven aan vet- en calorierijk voedsel. Bespreek psychische
problemen altijd met een gediplomeerde arts of hulpverlener.
Het achterhalen van de oorzaak van (ernstig) overgewicht is niet
altijd eenvoudig omdat het een complex ziektebeeld is. Soms is de
oorzaak al in de kinderjaren bekend, waarbij er sprake kan zijn van
een genetische aandoening. In veel gevallen is het echter onduidelijk
wat de oorzaak is en waarom het maar niet wil lukken om af te vallen
of op gewicht te blijven. Ga in gesprek met je zorgverlener om de
oorzaak van jouw overgewicht te achterhalen.
